Oχι, δέν πρόκειται γιὰ τὸ γνωστὸ μυθιστόρημα «Ὁ ἄνθρωπος ποὺ γελᾶ» τοῦ Βίκτωρος Οὑγκὼ, ἕνα μυθιστόρημα ποὺ μὲ συγκλόνισε στὰ χρόνια μου τὰ μαθητικὰ. Μὲ τὸν τίτλο αὐτὸ θέλω νὰ πῶ ὅτι ἀπ’ ὅλα τὰ εἴδη τοῦ ζωικοῦ βασιλείου μόνον ὁ ἄνθρωπος ἔχει τὴν ἰδιότητα νὰ γελᾶ. Ἴσως, μάλιστα ἀπὸ τὸ γέλιο νὰ ἄρχισε ὁ ἐξανθρωπισμός του. Τὸ ρῆμα «γελῶ» ἀπαντᾶ γιὰ πρώτη φορὰ στὰ Ὁμηρικὰ Ἔπη ποὺ παιδαγώγησαν πνευματικὰ ὁλόκληρη τὴν Εὐρώπη: «Ἐμόν δ’ ἐγέλασε φίλον κῆρ» (Ἰλ. Ο 102). Δηλαδή, κι ἐμένα γέλασε ἡ ἀγαπημένη μου καρδιά. Ἀλλὰ δὲν εἶναι μόνο ὁ ἐγκάρδιος γέλωτας˙ στὸν Ὅμηρο βρίσκουμε καὶ τὸ πικρὸ σαρκαστικὸ γέλιο, τὸν λεγόμενο «σαρδόνιο γέλωτα» στὸ στίχο 117 τῆς ραψωδίας ι (γιώτα) τῆς Ὀδύσσειας («Σαρδόνιον γελῶ»), βρίσκουμε ἀκόμη καὶ τὸ ἁπαλὸ καὶ φιλικὸ ἤ στοργικὸ χαμόγελο, βρίσκουμε τέλος καὶ τὸ γέλιο ποὺ προσφέρει φωτεινότητα, λάμψη καὶ ὀμορφιά. Γι’ αὐτὸ καὶ τὸ ρῆμα «γελῶ» παίρνει συχνὰ στὸν Ὅμηρο τὴ σημασία τοῦ λάμπω, ἀκτινοβολῶ, ἐξαστράπτω.
Ἀφορμὴ γιὰ νὰ γραφτοῦν ὅλα αὐτὰ στάθηκε ἡ γνωριμία μὲ ἕναν ἄνθρωπο, ἀρκετὰ σωματερὸ, τὸν κ. Σταῦρο Γαλανάκη, ποὺ, ὅπως μοῦ εἶπαν οἱ συστήσαντες, ἀσχολεῖται μὲ ναυτικὲς ἐπιχειρήσεις, εἶναι, λέει, chairman! Οὔτε ξέρω τὶ σημαίνει αὐτὸ. Μᾶλλον προεδρεύων ἤ πρόεδρος. Ἀλλὰ προέδρους στὴν Ἑλλάδα ἔχουμε σὲ τόση ἀφθονία, ποὺ θὰ μπορούσαμε νὰ κάνουμε ἐξαγωγὴ, ἀλλὰ δὲν τὸ κάνουμε διότι θὰ ἔμεναν ὡς μόνοι κάτοικοι οἱ ἀντιπρόεδροι καὶ οἱ γραμματεῖς! Αὐτὸ ὅμως ποὺ τράβηξε τὴν προσοχὴ μου εἶναι τοῦτο: ὁ ἐν λόγῳ σωματερὸς κύριος εἶναι πρόεδρος τῆς ΠΑ.ΣΥ.ΦΙ.ΓΕ! Παρόλο ποὺ ἀπεχθάνομαι τὰ ἀρκτικόλεξα καὶ οὔτε μὲ ἐνδιαφέρει νὰ μάθω τὶ σημαίνουν, ὡστόσο τοῦτο τὸ ἐπεδίωξα καὶ κατόρθωσα νὰ τὸ ἀποκωδικοποιήσω. Σημαίνει «Πανελλήνιος Σύλλογος Φίλων Γέλιου». Ὁ σύλλογος αὐτὸς ἱδρύθηκε τὸ 2006, ὅταν μόλις διαφαίνονταν στὸν ὁρίζοντα τὰ πρῶτα νέφη τῆς κρίσης. Λίγο μετὰ μόνο ΠΑ.ΣΥ.ΚΛ.Ε. μποροῦσε νὰ σχηματισθεῖ: δηλαδή Πανελλήνιος Σύλλογος Κλαιόντων Ἑλλήνων. Πληροφορήθηκα ἀκόμη ὁ κ. Σταῦρος Γαλανάκης ἔχει ἐκδώσει μία δίτομη συλλογὴ ἀνεκδότων καὶ χιουμοριστικῶν θεμάτων μὲ τίτλο «Γελοία γραφὴ». Ἐπειδὴ εἶμαι φίλος τοῦ γέλιου, τῶν ἀνεκδότων καὶ τῶν εὔθυμων περιστατικῶν (συχνὰ λέω σὲ συνηλικιῶτες μου: Κουράγιο παιδιὰ, ὅπου νὰ ’ναι πεθαίνουμε!), ἀνταποκρίθηκα σὲ μιὰ πρόσκληση τοῦ κ. Γαλανάκη νὰ παραβρεθῶ σὲ μιὰ παρουσίαση ἑνὸς ποιητικοῦ ἔργου του ὑπὸ τὸν τίτλο «Ὁ ἔρωτας». Εὐτυχῶς ποὺ μὲ συνόδευσε ἡ σπουδαία φίλη μας Πηνελόπη, γιατὶ ἀλλιῶς θὰ ἔπεφτα ἀπὸ τὶς σκάλες τοῦ Παρνασσοῦ. Μιλᾶμε γιὰ μιὰ 7τομη συλλογὴ ποὺ κάθε τόμος περιέχει 50 ποιήματα, ἤγουν, τουτέστιν, δηλαδὴ, μὲ ἄλλα λόγια ἤτοι ἕνα σύνολο 350 ποιημάτων! Κάθε τόμος ἔχει ὡς ἔνδειξη ἕνα γράμμα ποὺ καὶ τὰ ἕπτα, συναθροιζόμενα, δίνουν τὸν τίτλο «Ὁ ἔρωτας». Καὶ ὅλοι ἔχουν ἕνα ὑποδηλωτικό. Π.χ. ὁ 2ος τόμος, ὁ Ε, ἔχει τὴν ἔνδειξη «Ἑλλα-δοῦλα μου». Τὸ σατιρικό δεῖγμα εἶναι ἐμφανὲς. Καὶ τὶ δὲν γράφει μέσα ἐκεῖ ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς, ποὺ τὸν νόμιζα Κρητικό καὶ ὅμως εἶναι Μανιάτης, μεγαλωμένος στὰ ἀγαπημένα Μανιάτικα τοῦ Πειραιᾶ, ποὺ βγῆκε στὴ βιοπάλη ἀπὸ μικρὸς, ὅπως ἔπραξα κι ἐγὼ, καὶ ποὺ σήμερα ἀπολαμβάνει τὴ χαρὰ μιᾶς ἐπιτυχημένης δουλειᾶς καὶ μιᾶς εὐτυχισμένης οἰκογένειας. Καὶ τὶ δὲν γράφει, λέω. Ἄλλοτε οἱ στίχοι του εἶναι γεμάτοι εὐφορία καὶ ἄλλοτε γεμάτοι πικρία. Ἕνα δεῖγμα:
«Ἄχ Ἑλλαδίτσα τῶν φτωχῶν
ἀπόρων κορασίδων
τὸ πιόνι τῶν ἀφεντικῶν,
χώρα τῶν παπατζήδων»
Πολλά ποιήματα μὲ φόρμα ρυθμικὴ ἔχουν μελοποιηθεῖ ἀπὸ τούς μουσικοσυνθέτες Μίμη Πλέσσα, Θάνο Γεωργουλᾶ κ.ἄ. Τὸ βιβλίο κοσμεῖται ἀπὸ πολλὲς υπέροχες φωτογραφίες καὶ ἔχει ἄριστη ἐκτύπωση καὶ ἄρτιο καλλιτεχνικό δέσιμο. Φεύγοντας ἀπὸ τὴν ἐκδήλωση σιγομουρμούριζα κάποιους στίχους ποὺ ἄκουσα ἀπὸ τὸ ποίημα «Ἡ πατρίς τοῦ χαβαλὲ».
«Παράγει και πολιτικοὺς
καὶ ἐκλογὲς καὶ νόμους
καὶ δίνει πάντα ἄσυλο
σ’ ὅλους τοὺς παρανόμους…»!
Παράγει ὅμως καὶ κάτι ποὺ ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα χρόνια τὴν κάνει ἀκαταγώνιστη. Δὲν ἐννοῶ μόνο τὴ ναυτιλία, ἐννοῶ καὶ τὴν ποίηση σὲ ὅλα τὰ σημεῖα. Ἔχουμε ἀναλογικὰ μὲ τὸν πληθυσμό μας, τὸν μεγαλύτερο ἀριθμό ποιητῶν ἀπ’ ὅλες τὶς χῶρες τοῦ… γλόπου (αὐτὸ εἶναι κεφαλονίτικο), δηλαδὴ τοῦ πλανήτη.
Καὶ ἐδῶ, ἀγαπητοὶ ἀναγνῶστες, σᾶς ἀποχαιρετῶ… «Ὥρα ἀπιέναι», ὅπως εἶπε ὁ Σωκράτης. Σᾶς εὐχαριστῶ καὶ σᾶς εὔχομαι πᾶν τὸ ποθητὸν.
